W Polsce z roku na rok rośnie świadomość społeczeństwa dotycząca znęcania się nad zwierzętami. Coraz więcej osób decyduje się na zgłoszenie takiej sytuacji odpowiednim służbom. Jednak nadal istnieją przypadki, kiedy zwierzęta cierpią. Warto mieć na uwadze, że istoty te podobnie jak ludzie odczuwają ból i cierpienie.
Co uznajemy za znęcanie?
Pojęcie znęcania się nad zwierzętami zostało zapisane w art. 6 ust. 2 ustawy o ochronie zwierząt. Przepis ten stanowi, że znęcanie się to zadawanie bólu lub cierpienia zwierzęciu bądź dopuszczanie do tego stanu. Ustawa wskazuje w dalszej części kilkanaście zachowań, które stanowią przykłady znęcania się nad zwierzętami. Można do nich zaliczyć:
- bicie zwierzęcia ostrymi i twardymi przedmiotami;
- złośliwe straszenie bądź drażnienie zwierząt;
- zoofilia – czyli obcowanie płciowe ze zwierzętami.
Ustawa wymienia także zaniechania, które również są kwalifikowane jako znęcanie się nad zwierzętami mowa tutaj o:
- braku należytej opieki medycznej;
- nieodpowiednie karmienie bądź głodzenie;
- brak schronienia;
- brak realizacji naturalnych zachowań.
Czy znęcanie się nad zwierzętami jest przestępstwem?
Tak! Znęcanie się nad zwierzętami bądź niezapewnienie należytej opieki jest przestępstwem. W Polsce od 1997 roku obowiązuje ustawa o ochronie zwierząt. Podstawą do odpowiedzialności karnej jest art. 35, który reguluje zasądzenie należytej kary za zabijanie, uśmiercanie bądź uboju zwierzęcia z naruszeniem przepisów ustawy lub znęcania się nad zwierzętami.
Jakie są kary dla osoby znęcającej się nad zwierzęciem?
Kara za znęcanie się nad zwierzętami to pozbawienie wolności do 3 lat. W sytuacji, kiedy sprawa zakwalifikowana jest jako szczególne okrucieństwo, wówczas sprawca może zostać skazany na 5 lat pozbawienia wolności. Jednocześnie zasądzana jest kara pieniężna (nawiązka) w wysokości od 1 tys. zł do 100 tys. zł, którą skazany ma uiścić na cel związany z ochroną zwierząt. Dodatkowo sąd może nałożyć na skazanego zakaz posiadania zwierząt oraz zakaz wykonywania zawodów powiązanych ze zwierzętami do 15 lat. Co ważne, kary nie dotyczą jedynie znęcania się nad kotami i psami, ale także innymi zwierzętami, w tym ryb, płazów czy gadów.
Jak przebiega postępowanie karne w przypadku sprawy o znęcanie się nad zwierzętami?
W toku postępowania karnego sędziowie zwracają uwagę nie tylko na sam fakt dążenia wprost do wyrządzenia krzywdy zwierzęciu, ale także na samym zamiarze zadania bólu i cierpienia. Oznacza to, że do wystąpienia znęcania się nad zwierzętami nie jest konieczne bezpośrednie dążenie sprawcy do skrzywdzenia zwierzęcia, lecz sam zamiar. Do stwierdzenia, że doszło do przestępstwa znęcania się nad zwierzętami, wystarczy fakt, że sprawca swoim zamiarem obejmuje jedną, bądź kilka czynności sprawczych, np. niedostateczna ilość wody i pożywienia.
Kto i gdzie może zgłosić dokonanie czynu znęcania się nad zwierzęciem?
Każda osoba, która wie, że danemu zwierzęciu dzieje się krzywda powinna o tym poinformować odpowiednie służby. W sytuacji, kiedy nie ma wątpliwości, że zwierzę jest zaniedbywane bądź właściciel się nad nim znęca, należy niezwłocznie poinformować o tym policję lub straż miejską. Warto również powiadomić Inspekcję weterynaryjną oraz organizację zajmującą się ochroną zwierząt np. Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami czy Międzynarodowy Ruch na Rzecz Zwierząt VIVA!. Wiele osób zastanawia się, czy możliwe jest anonimowe zgłoszenie znęcania się nad zwierzętami? Tak można to zrobić poprzez wysłanie informacji mailem w ramach tzw. Zielonej Strefy lub do Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami. Takie zgłoszenie warto udokumentować zdjęciami lub nagraniem video.
Czy potrącenie psa/kota i odjechanie z miejsca zdarzenia może zostać uznane za znęcanie się?
Przepisy jasno określają obowiązki kierowcy, który potrącił zwierzę. W pierwszej kolejności należy zabezpieczyć miejsce i poinformować o zaistniałej sytuacji odpowiednie służby tj. policję straż miejską czy nadleśnictwo. Kierowca ma również obowiązek w miarę możliwości udzielić pomocy potrąconemu zwierzęciu. Za ucieczkę z miejsca zdarzenia grozi kara do 5 tys. zł grzywny lub pozbawienie wolności. Warto pamiętać, że nieumyślne potrącenie zwierzęcia nie jest traktowane jako znęcanie się nad zwierzęciem, jednak ucieczka z miejsca zdarzenia jest wykroczeniem, które podlega karze.
Wiele osób jest zdania, że kary za znęcanie się nad zwierzętami są zbyt niskie, a wyroki skazujące zapadają zbyt rzadko. Warto mieć na uwadze, że znęcanie się to nie tylko zadawanie bólu i cierpienia, ale także brak odpowiedniej opieki.