Czy wiesz, jak przebiega postępowanie karne? Przewidywalność postępowania to termin, który umożliwia zapoznanie się z przepisami kodeksu postępowania karnego i innych ustaw. Dzięki temu możliwe jest zdobycie wiedzy z jakich etapów składa się postępowanie karne i w jaki sposób należy postępować. Dla ułatwienia przedstawiamy etapy postępowania karnego – krok po kroku.
Czym jest postępowanie karne
Aby dobrze zrozumieć, czym jest postępowanie karne, warto najpierw wytłumaczyć takie pojęcia jak proces karny i prawo karne. Postępowanie karne to bowiem część procesu karnego, który polega na podejmowaniu określonych czynności celem wykrycia sprawcy przestępstwa i doprowadzenia do poniesienia odpowiedzialności za swoje czyny. Natomiast prawo karne procesowe jest zbiorem przepisów regulujących proces karny i stanowi pewnego rodzaju wzór zachowań dokonywanych w czynnościach procesowych, podejmowanych przez organy państwa i innych uczestników postępowania. Oznacza to, że postępowanie karne jest zbiorem działań i decyzji przemyślanych i zaplanowanych. Jak przebiega postępowanie karne?
Postępowanie przygotowawcze
O jego rozpoczęciu decyduje zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. Głównym celem tego etapu jest przeprowadzenie śledztwa/dochodzenia (wymienia się dwie formy postępowania), które polegają na gromadzeniu dowodów w sprawie. Śledztwo jest prowadzone przez policjantów i prokuratora w sprawach o niektóre występki (gdy rozpoznanie należy do obowiązków sądu okręgowego) i w sprawach o zbrodnie, a dochodzenie prowadzi się w sprawach o występki (gdy rozpoznanie należy do sądu rejonowego). W sprawach ściganych za naruszenie prawa karnego wyróżnia się dwie fazy.
Postępowanie w sprawie
Pierwsza to postępowanie in rem, czyli w sprawie. Jest to wydanie decyzji o poszukiwaniu dowodów i określonych osób. W tej fazie organy ścigania próbują ustalić, czy doszło do czynu zabronionego, w jakich okolicznościach i kto jest sprawcą zdarzenia.
Postępowanie przeciwko osobie
Drugą fazą jest postępowanie in personam, oznaczające postępowanie przeciwko osobie. Rozpoczyna się ono od przedstawienia zarzutów konkretnej osobie (lub konkretnym osobom, jeśli istnieje przypuszczenie, że odpowiedzialność za czyn ponosi kilka osób), która staje się osobą podejrzaną. Fazę kończy wydanie przez prokuratora aktu oskarżenia.
Postępowanie przejściowe
Jest to etap często pomijany w różnych opracowaniach, jednak nie mniej ważny. Można się spotkać także z “wchłonięciem” opisanych czynności przez postępowanie główne. W jego trakcie dochodzi do oceny merytorycznej i formalnej aktu oskarżenia. Na tym etapie może dojść do umorzenia aktu oskarżenia, przekazaniu sprawy prokuratorowi lub do skierowania sprawy na rozprawę, co wymusza kolejne działanie, jakim jest losowanie sędziego.
Postępowanie główne
Pierwszym terminem, który trzeba wytłumaczyć, jest wokanda, czyli lista spraw ułożonych w kolejności, w jakiej odbywają się danego dnia. Każdą sprawę rozpoczyna sprawdzenie listy obecności. Następnie ma miejsce odczytanie aktu oskarżenia, po czym sędzia pyta oskarżonego, czy przyznaje się do winy.
Postępowanie dowodowe
Jego przedmiotem są fakty, czyli dowody w sprawie, które mają znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. W jego trakcie przeprowadza się przesłuchania świadków i biegłych. Ich celem jest utrwalenie dowodów i ich ocena. Po przerwie zostaje ogłoszony wyrok i odczytane uzasadnienie.
Postępowanie odwoławcze
Zgodnie z polskim prawem w postępowaniu karnym przewidziano środki, które pozwalają na dodatkową kontrolę i poddanie sprawy apelacji, zażaleniu i sprzeciwowi. Złożenie środka odwoławczego rozpoczyna powtórne rozpatrzenie sprawy przez sąd II instancji i wydanie wyroku, który jest prawomocny.
Toczy się wobec Ciebie postępowanie? Skorzystaj ze wsparcia naszych adwokatów ze Szczecina!