Leasing, najem i dzierżawa – wszystkie te pojęcia odnoszą się do usankcjonowanych prawem sytuacji, gdy jedna osoba odpłatnie korzysta z cudzej rzeczy. Niekiedy łatwo je ze sobą pomylić, dlatego zdecydowaliśmy się stworzyć krótki i przejrzysty przewodnik, dzięki któremu z łatwością zapamiętasz najważniejsze różnice pomiędzy tymi umowami.
Co to jest najem?
Stosunek prawny najmu został zdefiniowany w art. 659 k.c. Jego stronami są wynajmujący, który oddaje rzecz do używania na oznaczony bądź nieoznaczony czas i najemca, który w zamian za to płaci umówiony czynsz. Co ciekawe, kodeks pozwala na uiszczanie czynszu w innego rodzaju świadczeniach niż tylko pieniądze.
Przedmiotem najmu mogą być zarówno nieruchomości (większość z nas ma zapewne doświadczenie mieszkania w najmowanym pokoju czy mieszkaniu), jak i ruchomości – zasadniczo rzeczy niezużywalne. Wynajmujący wcale nie musi być właścicielem tych rzeczy, musi jedynie mieć możliwość udostępnienia ich najemcy na określony czas. Czynsz jest uznawany za świadczenie okresowe polegające na periodycznym uiszczaniu jakiejś sumy, ale prawo nie zabrania jednorazowej zapłaty za cały okres najmu.
Najem stanowi punkt odniesienia dla innych umów służących podobnemu celowi, dlatego przepisy regulujące dzierżawę i leasing niejednokrotnie odwołują się do najmu.
Co to jest dzierżawa?
Zgodnie z art. 693 k.c. stronami umowy dzierżawy są wydzierżawiający i dzierżawca. Zobowiązanie wydzierżawiającego polega na oddaniu oznaczonej rzeczy do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, w zamian za co dzierżawca płaci określony czynsz. Do czynszu mają zastosowanie te same zasady, co w przypadku najmu.
Przedmiotem dzierżawy mogą być wyłącznie rzeczy, które przynoszą jakieś pożytki. Pożytkami są dochody z rzeczy, np. jabłka zerwane z drzew w sadzie. Dzierżawić zatem można między innymi pole uprawne, kamieniołom lub przedsiębiorstwo. Osobom dzierżawiącym nieruchomości rolne przysługuje prawo do pierwokupu ziemi na podstawie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego.
Specyficznym rodzajem dzierżawy jest dzierżawa praw ukonstytuowana w art. 709 k.c. Mowa tu o prawach z papierów wartościowych, na przykład akcji w spółce, w których przypadku pożytkiem jest dywidenda. Nie można jednak dzierżawić autorskich praw majątkowych ani praw z patentu – dla nich zarezerwowana jest umowa licencyjna.
Potrzebujesz pomocy w przygotowaniu umowy dzierżawy? Zyskaj wsparcie naszych adwokatów ze Szczecina!
Co to jest leasing?
Leasing to zdecydowanie najmłodsza spośród wymienionych instytucja prawa cywilnego. Przez kilka lat funkcjonował jako umowa nienazwana aż wreszcie prawodawca ujął jego definicje w art. 7091 k.c. Zgodnie z tym przepisem stronami umowy leasingu są finansujący i korzystający.
Finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od konkretnej osoby trzeciej – zbywcy, by potem od razu oddać tę rzecz korzystającemu do używania przez oznaczony czas. W zamian za to korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu określone wynagrodzenie pieniężne. Wspomniane wynagrodzenie powinno być płacone w ratach i musi odpowiadać co najmniej cenie nabytej przez finansującego rzeczy.
Ze względu na swoją ratalność wynagrodzenie za leasing może przypominać czynsz, jest jednak przez teoretyków prawa uważane za świadczenie jednorazowe. W umowie zostaje bowiem ustalona konkretna kwota, którą korzystający musi zapłacić do końca.
Przedmiotem leasingu, podobnie jak w przypadku najmu, mogą być zarówno ruchomości, jak i nieruchomości. Gdy finansujący oddaje rzecz korzystającemu, powinien dołączyć do niej odpis umowy ze zbywcą oraz odpis dokumentu gwarancyjnego co do jakości rzeczy.